Finlandiya Eğitim Sisteminin Temel Yapısı

Alanında profesyonel birçok eğitimci ve akademisyenin konuşmasına, Finlandiya eğitim sistemi ve PISA sınavı sonuçlarına göre Fin öğrencilerin başarıları defalarca konu olmuştur. Bu demeçler, akıllarda Finlandiya eğitim sistemi için hep bir merak uyandırmıştır. Peki nedir Finlandiya eğitimini farklı kılan noktalar?

Finlandiya’da, eğitim politikalarını anlatan uzman bir kişinin ilk ifadesi; Fin eğitim sisteminin Türkiye’de uygulanamayacağı, Türk eğitim sisteminin bazı noktalarda Fin eğitim sisteminden ilham alabileceği yönündeydi. Bu çıkarımın başlıca sebebi, nüfustu. Bir ülke olan Finlandiya’nın nüfusu 5,5 milyondur ve bu nüfus ülkemizde bir şehir olan İstanbul nüfusunun yaklaşık üçte biri kadardır. Dolayısıyla Finlandiya’da öğretmen başına düşen öğrenci sayısı, Türkiye ile kıyaslanamayacak kadar azdır.

Finlandiya’da Eğitim Niçin Önemli?

Finlandiya’nın coğrafi ve özel konumu sebebiyle tarım, maden, endüstri gibi sektörlerden randıman alınamadığı ve fiziksel kaynak yokluğundan halk, tüm dünyaya ismini eğitim hizmeti ile duyurmak zorunda olduğunu hissetmiştir. Bu nedenle Finlilerin çoğu, öğretmen ya da akademisyendir. Finlandiya’da eğitmenler değer gördüğü için gençlerin hedefleri arasında öğretmen olmak vardır.

Finlandiya’da Öğretmen Olmak

Liseyi bitirdikten sonra yeterli puanı olan ve eğitim fakültelerine başvuru yapan öğretmen adaylarının, mülakatlar sonucu yaklaşık %30’u öğretmenlik bölümlerine kabul edilir. Eğitim fakültesinde öğretmenlik eğitimi; 3 yıl alan bilgisini kapsayan lisans, 2 yıl pedagojik formasyonu kapsayan yüksek lisans programı olmak üzere 5 yıldır. Programı başarı ile bitiren öğretmen, aynı zamanda yüksek lisans mezunu olmuş olur. Yeni mezun bir öğretmen, 3 ay boyunca ders gözlemi ve uzman öğretmenlere ders anlatımı yapar.

Ödenen maaş, Finlandiyalı gençlerin öğretmenliği seçmesi için ilk sebep değildir. Öğretmenler, Finlandiya’daki gelir ortalamasına yakın bir maaş almaktadır. Maaştan daha önemli etkenler; yüksek prestij, okullardaki profesyonel bağımsızlık, toplum için ve kamu yararına öğretmenlik hizmeti verme düşüncesidir. Öğretmenlerin yıllık planları vardır fakat öğretmen, öğretiminde özgürdür. Kalıplaşmış yöntemler yoktur.

Finlandiya’daki Okullar

Finlandiya’da toplam 550.000 öğrencinin öğrenim gördüğü yaklaşık 3000 zorunlu temel eğitim kurumu bulunmaktadır. Pratikte belediyeler öğretimin düzenlenmesinden sorumludur. Fin devlet ve belediye bütçesinin %11-12’si eğitime harcanmaktadır.

Finlandiya’daki okulların yüzde 3’ü özeldir. Özel okullarda okuyan öğrencilerin masraflarının %70’ini devlet karşılar. Yabancı ailelerin çocukları genellikle özel okula giderler.

Okullarda verilen ücretsiz öğle yemeği resmi müfredatın bir parçasıdır. Asıl amaç, öğle yemeği molasının okulda çocukları canlandırması ve günün geri kalanını daha kolay geçirmelerine yardımcı olmasıdır. Bazı öncü okullarda öğrencilere vejetaryen ve organik öğle yemeği gibi iklim dostu yiyecekler de sunulmaktadır.

Finlandiya’da müfettiş bulunmaz. Okul müdürü sorunlara karşı çözüm odaklı, müfredat işleyişine yardımcı ve öğretmenlerle birlikte işbirliği içindedir.

Finlandiya’da Sınav Sistemi

Finlandiya’da tek milli sınav, okuduğunu anlama üzerine yapılandırılmıştır. Eğitim sınav odaklı değildir. Lise eğitimi, Ulusal Olgunluk Sınavı (lise bitirme sınavı) ile sona ermektedir. Lise eğitiminden sonra öğrenciler üniversitede veya teknik okulunda eğitime devam etmeye karar verebilirler. Seçim süreci, hem lise bitirme sınavının sonuçları hem de lise notlarına bağlıdır.

Finlandiya’da Eğitim Müfredatı

10 yılda bir, Fin eğitim müfredatı yenilenir. 1 Ağustos 2016 tarihi itibariyle yeni bir müfredat uygulamaya konulmuştur. Yeni müfredata göre; tüm okulların, her yıl çocuklar için ilgi çekici olan çalışma konularına ait en az bir çalışma dönemi tasarlaması ve sunması gerekmektedir. Öğrencilerin de bu çalışmaların planlama sürecine aktif katılımları beklenmektedir. Bu çalışmalar, disiplinler arası yaklaşımla oluşturulacaktır.

Sonuç

Şartlar ve imkanlar ne olursa olsun, bir nesli yetiştirecek yegane güç öğretmendir. Finlandiya, uzun yıllardan beri eğitime yatırım yapmış, fakültelerine eğitim gönüllüsü adayları kabul etmiştir. Bizim çocuklarımızı da öğrenmeye hevesli kılacak rehber, öğretmendir. Öğretmenlik mesleğinin yeterlikleri ve ilkeleri evrenseldir. Biz öğretmenlerimizi ne kadar güçlü yetiştirirsek, öğrencilerimiz ve eğitim kalitemiz o kadar güçlü olacaktır. Nesil, öğrenen ve öğretme arzusu olan öğretmenlerle ayakta kalacaktır.

Bera Zeyneb TÜRKMEN

Diğer Yazılar ve Beyaz Tebeşir Sayfası İçin Tıklayınız